Geen genocide in Gaza, daartoe roept een aantal actievoerders verhuld als theoloog op (Trouw, 17 oktober). De oproep waarmee ze naar de Tweede Kamer gingen, is volstrekt eenzijdig, erger het is beschamend voor de theologie.
Geen genocide in Gaza, zegt een groepje theologen en actievoerders. Vooral mensen uit de christelijke splinterbeweging Kairos-Sabeel die met die hard anti-Israel-Joden als Jaap Hamburger en BIJ1-kandidaat Yuval Gal om het hardst roepen dat zich een genocide voltrekt in Gaza. Ze maken een lachertje van de theologie. Het is geen theologie maar een uiting van het onderbuikgevoel van mensen die zich meer aangetrokken voelen tot het gewelddadige handvest van de internationaal als terreurorganisatie beschouwde islamitische beweging Hamas dan de Onafhankelijkheidsverklaring van de staat Israel. In hun Geen genocide in Gaza-verklaring komt geen letter theologie voor. Wie voor Gaza gaat, laat de theologie blijkbaar thuis.
Niet serieus
Deze mensen zijn niet serieus te nemen als ze stellen: “We hebben allemaal met afschuw en ontzetting gekeken naar het geweld van Hamas tegen Israelische burgers, zoals we al jaren doen als we horen over het geweld tegen Palestijnse en Israelische burgers.” Hitler probeerde zijn wandaden tegen het Joodse volk nog te verhullen. Hamas, in IS-stijl, zette de gepleegde barbarij live op social media. Daar hebben deze theologen en activisten dus naar gekeken. Ik niet, ik kon het gewoonweg niet aanzien. Een woord van veroordeling volgt niet. Wat volgt is dat deze theologen onmiddellijk en zonder enig voorbehoud die barbarij, die ontstellende afslachting, op één lijn plaatsen met het geweld tegen Palestijnse (en voor de stabiliteit ook Israelische) burgers. Daarna volgt een tirade tegen Israel, premier Rutte en EU-president Von der Leyen. Een veroordeling kwam er daarentegen wel van het OJCM, waarin Joodse kerkgenootschappen participeren met de Raad van Kerken en het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO).
Niet voldoende
De wereld is getuige hoe het grootste aantal Joden sinds de Holocaust in 24 uur is vermoord en gedeporteerd alsof het opnieuw 1940-’45 is. Maar dat schijnt allemaal nog niet voldoende te zijn om de mond vol te hebben van Gaza dat geregeerd wordt door een beweging waar de bevolking in 2006 zelf in meerderheid voor heeft gekozen.
Vrije Universiteit
De eerste ondertekenaar en kennelijk initiatiefnemer is Eline van de Kaaden, een MA-student theologie aan de Vrije Universiteit. Zij besloot theologen op 27 oktober tijdens de Nacht van de Theologie een niet geagendeerde speech voor te schotelen. ‘Bombardementen op Gaza zijn niet uit naam van onze God, dit is niet Zijn verbond.’ Van der Kaaden onderbouwde dat iets later in haar betoog met: ‘Om Gods verbond te verzekeren is er genocide gepleegd.’ Het is duidelijk, het is het verbondsvolk, de Joden dus, die genocide hebben gepleegd. Want alleen zo denken de Joden zich van Zijn verbond te kunnen verzekeren; theologische apenkool natuurlijk. Dit is niet Zijn verbond. Dergelijke taal van een predikant in spe toont de doorwerking aan van de eeuwenlange theologie van verguizing en vervanging.
VU-hoogleraar Bernhard Reitsma knipt de band door tussen het Joodse volk en het land Israel. Wat hem betreft is voor Israël de ware rust niet in het land te vinden, maar alleen in God, zoals Hij zich in Christus heeft laten kennen. Die opvatting verklaart waarom Reitsma in een podcast eerder dit jaar zei dat de stichting van de staat Israel en de christelijke steun daarvoor de grootste belemmering is voor de verspreiding van het evangelie in de islamitische wereld. Weer een schuld die de Joden dragen. Ditmaal is de schuld van de Joden en hun staat Israel dat het evangelie niet verkondigd kan worden aan moslims.
Een andere ondertekenaar is Janneke Stegeman, prominent theoloog die doceert aan de VU. Tegen een verslaggever van het Nederlands Dagblad zegt Stegeman: ‘We zijn hier omdat Israëlische politici onmenselijke taal gebruiken over Gazanen, die ze allemaal verantwoordelijk houden en allemaal beschouwen als doelwit, die ze omschrijven als human animals.’ De uitdrukking ‘menselijke dieren’ is inderdaad gebezigd, door Yoav Gallant, de Israëlische minister van Defensie op 10 oktober in het verwoeste en uitgemoorde dorp Be’eri. Sprak Gallant over de bevolking van Gaza? Nee. Op een door Bloomberg verspreid filmpje zien we Gallant, met ondertiteling, zeggen ‘Hamas is het IS van Gaza. Hier vechten we tegen. We vechten tegen menselijke dieren’. Het is volstrekt duidelijk dat Gallant reageert op de terroristen van Hamas, en niet duidt op de bevolking van Gaza. Dat laatste is wat Stegeman er van maakt. Dit is demoniseren. Op 29 oktober predikte Stegeman in de Amsterdamse Dominicuskerk. Niet toevallig een van de kerken die het Gaza genocide-manifest op haar website had geplaatst. Daar herhaalde Stegeman haar verdraaiing: “Zodra er geweld is, laat staan zulk extreem geweld, staat menselijkheid op de tocht. En het is denk ik in de taal dat voor dat geweld ruimte wordt gemaakt. In de taal van politici die spreken over menselijke beesten, over elimineren, over totaal platgooien.”
Het kan allemaal vrijelijk worden gedoceerd, uitgedragen en gepredikt. Het leidt er uiteindelijk toe dat zelfs 1.400 doden in 24 uur en deportatie van Joden naar Gaza niet genoeg is om voor één keer eens te doen wat Rutte, Von der Leyen en Joden, Christenen en Moslims verenigd in het OJCM wel deden: veroordelen van Hamas en partij kiezen voor Israel. Op 7 oktober 2023 zijn Joden gedeporteerd. We dachten dat we de combinatie van ‘Joden’ en ‘deportatie’ nooit meer zouden meemaken.
Ruben Vis is bestuurslid van OJEC, Overlegorgaan van Joden en Christenen en van het Overlegorgaan Joden, Christenen en Moslims (OJCM).